ooit een lelijke wolk gezien?

Heb je weleens een lelijke wolk gezien? Dat dacht ik gisteren, toen ik door een straatje fietste en me opviel, hoe ik de woonkamer ramen aan het keuren was. Bij een (in mijn ogen) ouderwets keurig raam met plastic bloemen, ging mijn denken naar: “wat lelijk”. En bij weer een andere, die meer op mijn eigen rommelige stijl leek: “oh dit is wel leuk.” Zo ging het de hele straat, tot ik bijna bij het einde was en mijn blik op de weg terugging en van daaruit werd mijn oog getrokken naar de blauwe voorjaarslucht met dikke cumuluswolken versierd.

En toen ging er een flits door me heen dat ik de wolken ook niet beoordeel als mooi en, niet mooi, maar ieder in haar eigen waarde laat en er door er met minder oordeel naar te kijken, ze ook wat “echter” kan zien; zonder mijn bril van af- of goedkeuring. 

Ook in gesprekken, betrap ik me er op , al een mening te vormen, terwijl de ander spreekt, erover te keuren, het in te delen en met een antwoord bezig te zijn terwijl de ander nog aan het vertellen is. Echt luisteren, zo onbevangen en open mogelijk is een kunst, die ik zeker nog moet (en vooral wil) leren.

Want die af- en goedkeuring, goed en slecht, mooi en niet mooi, wel en niet willen, liefhebben en haten, in hokjes indelen, partijen vormen met tegenpartijen; dit hechten van ons mensen, is wat ons zoveel leed brengt. Hierdoor voeren we zelfs oorlogen, en doen onszelf en elkaar veel leed aan. En uiteindelijk? Wat brengt het me om een bepaalde uiterlijke vorm, smaak, geluid of geur af te keuren? Eigenlijk niets dan onnodige ergernis. Of een vluchtige verrukking. En tegen de tijd van onze dood is het niet een eigenschap die ons veel heeft geholpen, denk ik zo.

Maar hiervan, van ons, door ons dierlijk overlevingsmechanisme ontstane oordeel, maak je niet zo eenvoudig los; althans ik niet. Op “goede” dagen van wat meer in aandacht leven, kan ik tenminste zien wat een hoeveelheid oordeel in me huist. Over mezelf, mijn gedrag, mijn gedachten, over anderen, over de wereld in het algemeen, over geuren die van buiten mijn huis in komen drijven of onverwachte geluiden, die me duidelijk maken hoe intolerant ik kan zijn. Over eten, de smaak ervan, over vrienden, hoe wel of niet lief ze zijn, over mezelf , hoe dom of onhandig ik ben, over muziek die lelijk of prachtig is, om maar een paar van de millioenen voorbeelden te noemen. Lachwekkend eigenlijk, als je het van een afstand bekijkt. Buitenaards wezens zouden ons ook vast heel tragisch-komisch vinden.

Maar denk ook aan pijn, ziekte, ongeluk, slecht slapen, scheiding, of welke gebeurtenis dan ook, dat we afkeuren. Ook hierbij merk ik dat wanneer ik het gegeven met wat meer gelijkmoedigheid of aanvaarding kan bekijken, ik er veel minder onder lijd. Niet dat het dan niet ook shit is en pijnlijk, verdrietig, maar ik kan er toch niks aan doen. Het is er nu eenmaal; shit happens to everybody!! Op het moment dat ik in staat ben me te ontspannen in mijn pijn, kan ik ook weer het uitzicht naar mijn tuin genieten en drijft de pijn voorbij, net als een regenbui. En dat geeft me enorme vrijheid, en ik ben niet alleen nog dat in mijn eentje vooruit scharrelende, worstelende mensje. Nee, ik ben vrij, en al die strubbelingen zijn tijdelijk. Wat een opluchting!

Maar op “slechte” dagen, van weinig bewustzijn, heb ik, voor ik er erg in heb, al een reactie de wereld in gefloept van afkeer,walging of ergernis. En dat gaat razendsnel tot mijn ontsteltenis, dat reaktive is een supersterke gewoonte energie bij mij, met mijn half latijnse temperament, waar de emoties niet zo verscholen zijn als bij sommige noordeuropese  mensenkinderen.

Ver te zoeken is dan mijn gelijkmoedigheid, de naam die ik van Thich Nhat Hanh kreeg. Een naam als de noorderster, inspirerend licht om naar te leven, maar buiten bereik. 

Mits ik maar mijn oordelen, gehechtheid en opvattingen kan zien voor wat ze zijn; tijdelijke bevliegingen van een nar, een zot, een zoekende, en mezelf met een dosis humor en compassie kan gadeslaan, is het zo erg nog niet.

Misschien zouden we dat als mensheid überhaupt wat meer kunnen gebruiken, humor, zelfspot en compassie?!

Wat denken jullie?